Liggend op het Corfiaanse strand vroeg een zonnebadende Ech Nie mij op zeker moment wat er nou toch eigenlijk aan de overkant van het water lag. “Dat is Butrint schat, een Albanese Unesco-site van welhaast mythische proporties.”

Had ik dat nou maar niet gevraagd, zag ik haar denken, maar het was al te laat.

De kust van Butrint en de plaats waar de stier aan land kwam

Gewonde stier wijst plek van “nieuwe Troje” aan

“Butrint is volgens de Griekse mythologie een stad die is gesticht door Helenus, een oud-Trojaan en een man die algemeen bekend stond als de slimste kerel van zijn tijd. De slag bij Troje was net geweest en de overlevenden zagen hem als de aangewezen persoon om de locatie voor een nieuwe stad te vinden.

Helenus liet zich bij het kiezen van de plek inspireren door de daden van een dolle stier. Het beest ontsnapte hem tijdens het offeren, zwom vanaf Corfu naar gene zijde, kroop daar aan land en bezweek vervolgens aan zijn opgelopen verwondingen. Een teken van de goden, zo wist Helenus, en daarom liet hij op die plaats het nieuwe Troje bouwen. Uit dankbaarheid jegens de os doopte hij de stad Buthrotum, oftewel gewonde stier.”

“…”

Romeinse overblijfselen van een badhuis in Butrint
Butrint, een Unesco-site van welhaast mythische proporties

Is Albanië leuk?

Omdat op bovenstaand verhaal iedere reactie uitbleef voegde ik er aan toe; “Het moge duidelijk zijn dat wij ons naar Butrint dienen te begeven.”

“Naar Albanië?”

“Ja natuurlijk, het is toch werelderfgoed.”

“Ja maar Albanië? Ik weet het niet hoor Ech Wel, is het daar niet hartstikke gevaarlijk en zo?”

“Geen idee. Maar we gaan sowieso.”

Dagtocht naar Butrint met draagvleugelboot

Om Ech Nie het idee te geven dat er ook heus wel naar haar geluisterd werd kozen we voor een georganiseerd dagtochtje vanuit de haven van Corfu. Normaal gesproken zijn we niet zo van het groepsgewijs reizen maar mevrouw voelde er niks voor om daar met eigen auto rond te rijden. Ze zag zich al gedwongen met de boot over te varen (een draagvleugelboot nog wel!) en dan moest ik natuurlijk niet ook nog eens van haar verlangen om haar leven te wagen op al die ongetwijfeld onbegaanbare wegen.

Ruïnes van een huis met boograam in Butrint
Sarandë is de poort naar Butrint.

Haastige spoed…

Dat we niet gewend zijn aan planmatig reizen bleek al gelijk bij het krieken van de dag. Te laat wakker, teveel getreuzel, te langzaam verkeer en dus te laat op de kade. Acht uur zou onze schuit vertrekken maar, kansloos als we zijn, arriveerden wij pas om 8.05 bij de haven.

“GVD, natuurlijk ook weer geen parkeerplaats te bekennen”, vloekte ik hartgrondig. “Zal je altijd zien.” Opgefokt gooiden we de auto maar gewoon ergens neer (dat was van later zorg) en renden in allerijl naar de douane. “Als ze nou maar wel een beetje opschieten daar anders missen we nog de boot!”

Dat bleek mee te vallen.

De draagvleugelboot (en nog wat andere scheepjes)

…is zelden goed

“Zie je nou wel”, zei Ech Nie meteen, “alleen zo’n gek als jij moet weer zo nodig naar Albanië.” We stonden in een lege vertrekhal en de beambten om ons heen keken ietwat bevreemd naar de twee opgewonden standjes voor zich. “Schiet nou maar op, jankerd”, antwoordde ik weinig diplomatiek, “iedereen zit natuurlijk allang in het schip!”

Na wat extra gedoe (waar zijn die klotepaspoorten nou weer? Ik dacht dat jij ze had!) holden we na een paar minuten het gebouw weer uit. Gelukkig, hij ligt er nog. Snel spurtten we verder en, eenmaal bij het vaartuig aangekomen, sprongen we vlot bij de verbouwereerde schipper aan boord. “Tjezus, dat was op de valreep!”

Blij dat we het toch nog hadden gehaald sleepten we ons naar de verlaten kajuit en ploften neer in een van de lege stoelen. Eenmaal gezeten diende zich gelijk de volgende queestie aan. “Waar is iedereen eigenlijk?”

En zo leerden we dat het tijdsverschil tussen Griekenland en Albanië één uur bedraagt.

Meanderende rivier tussen weelderig groen en bergen
Schitterend mooi en glooiend groen in Nationaal Park Butrint

Albanië blijkt verrassend mooi

Met een half uurtje had de draagvleugelboot ons van Corfu naar de Albanese badplaats Sarandë gebracht en vervolgens kostte het nog eens 30 minuten om met de bus in Butrint te geraken. In die tijd ging er een wereld voor ons open. Anders dan we namelijk hadden verwacht zag Sarandë er precies hetzelfde uit als iedere willekeurige Costastad in Spanje.

De wegen bleken niet van zand maar van asfalt, de huizen waren niet vervallen maar stonden netjes in de verf en de rondlopende Albanezen waren geen bloeddorstige criminelen maar gewone mensen van vlees en bloed. Nauwelijks bekomen van al deze openbaringen ontdekten we ook nog eens dat de natuur schitterend mooi was en de heuvels glooiend groen. “Yes, laydies and gentlemèèèèèn”, zei onze gids van de dag, “a very special place indeed.”

Resten van huizen en een straat in Butrint
Butrint is een zooi vervallen steen een archeologische site

Stichting van Butrint

Voor het ongetrainde oog van Ech Nie was Butrint slechts een zooi vervallen steen op een half verzopen schiereiland. “Niets om je druk over te maken”, vond ze zelf. Gelukkig wist onze Albanese leidsvrouw wel beter. Zij legde vol enthousiasme uit dat het voor Butrint allemaal begon met een antieke acropolis bovenop de berg en een tempel die aan geneeskundegod Asklepios was gewijd. Dit Heiligdom (en de gezonde waterbron waarbij het gebouwd was) trok in de oudheid zoveel mensen dat de plaats vanaf de 4e eeuw voor Chr. uitgroeide tot een welvarende stad.

Groep toeristen rondom gids met felroze blouse
Het reisgezelschap met onze Albanese vriendin in het hippe roze

Op pad met de gids

“Moeten we nou echt heel die heuvel op?”, vroeg Ech Nie mij zachtjes. Ze wilde onze geestdriftige reisleidster niet teveel storen in haar gepassioneerde verhaal en probeerde daarom zo weinig mogelijk geluid te maken. “Geen idee”, siste ik terug, en haalde aanvullend mijn schouders op. “Pffff”, verzuchtte Ech Nie. Ze had al niet veel zin gehad in deze excursie maar nu het er naar uitzag dat ze in deze hitte ook nog wat inspanning moest verrichten wenste ze al helemaal nooit van het strand af te zijn gekomen. Een instelling waar onze Butrintse wegwijzer wel raad mee wist.

“Excuse me laydies and gentlemèèèèèn, I believe the lady overthere has got something to say.” Ze had vrouwlief zien zuchten en vond het blijkbaar gepast haar ten overstaan van iedereen ter verantwoording te roepen. “No I just, ehm, no I haven’t. Please go on.”

“Be quiet than.”

Oude muur met boogramen
Byzantijnse basiliek Butrint

Geschiedenisboek van steen

“So laydies and gentlemèèèèèn”, vervolgde onze mannetjesputter, this place is so fantastic because of de grote mediterraanse machten die hier allemaal hun stempel op de stad hebben gedrukt. Wat dat betreft leest Butrint echt als een geschiedenisboek van steen. Men vindt hier nog de resten van oude Grieken (akropolis, tempel, theater en agora (stadsplein)), Romeinen (badhuizen, fonteinen, aquaduct en forum (stadsplein)), Byzantijnen (basiliek en doopkerk) en Venetiërs (fort, citadel en stadsmuren). In totaal ligt hier voor ongeveer 2500 jaar aan historie.”

Mozaïek van witte en lichtbruine steentjes in ronde vormen
Magnifiek mozaïek

Mozaïeken vloeren in Byzantijnse kerk

“But, my laydies and gentlemèèèèèn, in de 3e eeuw na Chr. vond er een aardbeving plaats die het einde van de antieke wereld in deze stad betekende. Bouwwerken vervielen en het inwonertal kelderde. De Byzantijnen pakten echter vanaf de 5e eeuw de draad weer op en bouwden ter ere van de nieuwe godsdienst (het christendom) diverse religieuze gebouwen. Op zich niets bijzonders ware het niet dat ze werden voorzien van magnifieke mozaïeken vloeren en dat ze na al die jaren nog helemaal intact zijn. Come en zie this wonderful piece of art voor jezelf, my laydies and gentlemèèèèèn.”

“Pffff”, verzuchtte Ech Nie dit keer buiten het gezichtsveld van onze Albanese vriendin, “is dit alles?” Na de hysterische aankondiging van de gids had ze wel wat meer verwacht dan een kunstwerkje ter grootte van een voetbal. “Nee dat is niet alles”, corrigeerde ik haar, “de rest ligt onder het zand verborgen. Op die manier blijft het beschermd tegen de boze weergoden en kunnen latere generaties er ook nog van genieten. Dat het er nu zo bij ligt is alleen wel zonde natuurlijk.”

Halve zuilen in resten ronde doopkerk
Onder het zand verborgen mozaïeken vloer in doopkerk Butrint

Achthoekige doopkerk

“Nou als dat betekent dat die heks haar kop even houdt dan vind ik het eigenlijk wel gescheten.” Ech Nie was na haar publieke terechtstelling en het eindeloze ge-laydies and gentlemèèèèèn helemaal klaar met diva Albania. “En een beetje leuk vertellen kan ze ook al niet”, mopperde ze verder, “ze is zelfs nog slechter dan jij!”

Hint of niet, dat laatste vatte ik op als een aansporing zelf even wat tekst en uitleg te geven. “Ze doet inderdaad wel een beetje overdreven ja”, gaf ik haar gelijk. “Maar bijzonder is het hier natuurlijk wel. Kijk maar eens naar de achthoekige vorm van deze doopkerk. Een prachtig voorbeeld van christelijke architectuur en een verwijzing naar Jezus’ wedergeboorte. Zo zie….”

“Hou je kop Ech Wel!”

Geen hint dus.

Meerhoekige stenen in cyclopische muur
Cyclopische muren

Butrint wordt Venetiaanse halteplaats

“So laydies and gentlemèèèèèn, may I have your attention please?” Onze meesteres vroeg weer het woord en dus gingen we strak in de houding staan en luisterden aandachtig naar wat ze nog meer te vertellen had. “Na de Byzantijnen waren het de Venetiërs die de scepter over Butrint gingen zwaaien.

De Italianen waren in de 13e eeuw een belangrijke zeemacht geworden en zij vonden Butrint wel een handige stop op hun handelsroute naar het Midden-Oosten. Om het schiereiland een beetje te kunnen verdedigen tegen hun Turkse rivalen bouwden ze een nieuw kasteel op de antieke acropolis en versterkten ze de cyclopische muren uit de oudheid.”

Toen de antieke monumenten verzakten bouwden de Venetianen een nieuw fort onder aan de heuvel

Ongeloof over Cyclopische muren

“Wat voor muren?”, fluisterde Ech Nie stilletjes tussendoor. “Hele grote”, smoesde ik terug. We zaten beiden niet te wachten op een volgende uitbrander dus hielden we ons zo veel mogelijk gedeisd. “Gemaakt door eenogige reuzen.”

“Wát?!” vroeg Ech Nie, nu met een moeilijk gezicht en net iets te hard, “eenogige reuzen?!” Onmiddellijk draaide onze drilmeester zich om en riep Ech Nie andermaal op het matje. “Let’s all be quiet now, laydies and gentlemèèèèèn, I believe there is a blond lady who has a hard time listening. Let’s all hear what she has got to say. Ágain.”

“No, Ik, ehm, I, I just… sorry….”, stamelde Ech Nie wederom.

“Stop interrupting me than.”

Poort met deksteen waar een hert verslindende leeuw op staat
De Leeuwenpoort van Butrint, de deksteen verkleinde de grote poort en was zo beter verdedigbaar

Leeuwenpoort weert tegenstanders

“So, my laydies and gentlemèèèèèn, where was I? Oh yes, the Venetiërs. Zij konden de dikte van de oude muur wel waarderen maar waren minder te spreken over de gigantische poorten die de Cyclopen er in verwerkt hadden. Die zouden de dekselse Turken natuurlijk nooit kunnen tegen houden. Om aanvallers beter in de pan te kunnen hakken verkleinden ze daarom de opening met een grote deksteen (zodat ze bij hun gebukte binnenkomst weerloos tegen de verdedigers waren).”

Zich op het meer van Butrint vanaf stadsmuur
Stadsmuur Butrint met meer van Butrint

Antieke stad Butrint zakt weg in moeras

“Yes my laydies and gentlemèèèèèn, very clever indeed. But toen ook Venetië zijn macht verloor, was het afgelopen met Butrint. De antieke stad werd stilaan verlaten en zijn glorieuze monumenten zakten langzaam weg in een poel des verderfs. Letterlijk, wel te verstaan.

Behoudens een paar vissershuisjes restte er halverwege de 19e eeuw niks meer van de stad. In 1924 herinnerde men zich echter plots weer hoe de plaats ooit had gefloreerd en werd Butrint uit het moeras opgevist en van modder en vegetatie ontdaan.”

Museumstukken in oud Venetiaans fort

Archeologische vondsten vullen Venetiaans kasteel

Om de heren archeologen van een slaapplaats te voorzien werd en passant het oude Venetiaanse kasteel op de heuvel herbouwd. Handig want de mannen bleken zulke goede hengelaars dat het gebouw na hun vertrek werd volgestouwd met alles wat ze in de afgelopen jaren hadden opgedoken. Sindsdien doet het gebouw dienst als museum.”

“And so, my dear laydies and gentlemèèèèèn, zijn we bij het eind van de tour gekomen. Kijk nog wat rond als u wilt, geniet van het uitzicht over het meer en dan zie ik u over een uurtje weer terug in de bus.”

De oevers van het meer van Butrint staan vol riet en andere waterplanten
Natuur en antieke monumenten Butrint zorgen voor een mooi plaatje

Zand erover

“Nou ik hoop het niet”, zei Ech Nie toen onze Albanese legeraanvoerder achter de horizon was verdwenen. “Dat is niet erg aardig schat.”

“Nee zij is lekker aardig?! Ze zet me gewoon twee keer voor lul, Ech Wel! Met d’r klote Butrint!”

“Ga je frustraties nou niet afreageren op het werelderfgoed alstublieft. Dat kan er ook niks aan doen.”

“Jawel, want als ze het niet hadden opgegraven was ik hier ook nooit geweest!”

“Nou ja zeg…”

“Ja echt. Voor mijn part pleuren ze er weer een hele berg zand overheen ook. Zal me echt een rotzorg wezen. Hebben ze er gelijk een mooi strand bij.”

“Oh ja, tuurlijk. Maak er een strand van en dan is het goed.”

“Ja inderdaad, en om het helemaal af te maken leggen we dat Albanese loeder zes meter lager dan de rest. Ech Wel!”


Ook zo’n fan van Butrint, archeologische sites, reisleiders of het strand? Laat het ons weten in de reacties hieronder, we horen het graag!

Butrint in de oudheid

Praktische informatie

Onze tour bracht ons niet alleen naar de antieke monumenten van Butrint, maar ook bij het betoverende Blauwe Oog (Syri i Kaltër). Te midden van weelderig groen en ontelbare helblauwe libelles komt daar vanuit de diepte kraakhelder mineraalwater naar het oppervlak, een werkelijk fantastisch gezicht.

Jaar van inschrijving: 1992
Officiële website: Butrint.al


Lees ook:

Katholiek of orthodox, in de baai van Kotor draaide het uiteindelijk maar om een religie
Vol verwachting naar Trogir, de stad waar Kairos het juiste moment bepaalde