Een speciale literaire operatie: hoe de oorlog in Oekraïne ontaardde in een strijd tussen goed en kwaad

Was de oorlog in Oekraïne vorig jaar nog aanleiding om de werelderfgoedconferentie te schrappen, in januari 2023 was datzelfde conflict voor de VN-organisatie juist reden om met spoed bij elkaar te komen.

“Hoezo?”

“Vanwege de Russen natuurlijk.”

Oekraïne heeft geen bestaansrecht

In februari 2022 verklaarde Poetin dat zijn militaire operatie in Oekraïne tot doel had de mensen te beschermen die slachtoffer waren geworden van bloedige, door het Kiev-regime gepleegde misdaden. Volgens hem hadden Oekraïense nazi’s genocide gepleegd op de Russische minderheid en werd hij zodoende gedwongen zijn buurland te demilitariseren en te denazificeren.

Helaas liet de grote beschermheer van de Russische wereld het leveren van bewijs voor zijn boude beweringen achterwege. De beloofde beelden van massagraven werden nooit getoond. Voorafgaand aan de invasie liet hij echter wel doorschemeren dat hij eigenlijk op heel wat anders uit was. In een uitgebreide televisierede ontkende hij het bestaansrecht van Oekraïne als soevereine staat en verklaarde hij dat de natie slechts een door Lenin begane, historische fout was. Het was daarom tijd om de historische gronden met het vaderland te herenigen.”

Vernietigingsoorlog grenst aan genocide

Vanaf de allereerste oorlogsdag lijken de Russen maling te hebben aan mensenrechten en internationale humanitaire verdragen. Ze maken gebruik van vacuumbommen en clustermunitie, vuren ongeleide projectielen af op dichtbevolkte woonwijken en bestoken civiele infrastructuur met als enig doel de burgerbevolking te terroriseren. De schuld voor deze wijze van oorlogvoering legt Poetin, geheel conform de Russische traditie, bij de slachtoffers. Doordat zij in de Donbas het pad van geweld en wetteloosheid waren ingeslagen lag de verantwoordelijkheid voor het bloedvergieten volledig bij de Oekraïners. 

Ondertussen spreken de Oekraïners zelf over het genocidale karakter van het conflict. Zij wijzen op de gedwongen deportatie van hun inwoners naar Moeder Rusland, het onderbrengen van (wees)kinderen uit bezette gebieden bij Russische gezinnen, de vele gevallen van angstaanjagend geweld jegens de weerloze populatie en het stelselmatig ontkennen van iedere betrokkenheid bij oorlogsmisdaden als marteling, ontvoering en moord. De beelden van platgebombardeerde steden of willekeurig doodgeschoten mensen doen Russische woordvoerders af als door het Westen geënsceneerd nepnieuws dat is bedoeld om Rusland in een kwaad daglicht te zetten.

Stalin hongert Oekraïne uit

Of genocide juridisch bewezen kan worden zal de toekomst moeten uitwijzen, maar het heeft er in ieder geval alle schijn van dat achter de vele burgerdoden en redeloze destructie een van hogerhand opgelegd, systematisch patroon zit. En met die constatering treedt Poetin in de voetsporen van kameraad Stalin. Niet alleen annexeerde de toenmalige Russische dictator in de jaren twintig van de vorige eeuw ook al eens Oekraïne, hij ontketende er eveneens een niets ontziende genocide. (die later bekend kwam te staan als de Holodomor – uitroeiing door honger)

Stalin wilde de Sovjet-Unie transformeren van een achtergebleven boerenmaatschappij tot een moderne, industriële grootmacht. Een ambitieus plan waarvoor de communistische partij het noodzakelijk achtte om de Oekraïense landbouw (ook toen al de graanschuur van Europa) te collectiviseren. Boeren moesten voortaan gaan werken in collectieve staatsboerderijen en het werd hen bij wet verboden om zelf nog enig land of dier te bezitten. Voor de weerbarstige agrariër die zich niet wilde conformeren aan het nieuwe beleid kende Stalin geen genade; die werd terechtgesteld of verbannen.

De Grote Terreur van het Sovjet-regime

De terreur waarmee de collectivisering gepaard ging en de misoogsten die daar nog eens bovenop kwamen, leidde tot wijdverbreide hongersnood. Maar in plaats van de creperende bevolking te helpen gaf Stalin de Rode Garde opdracht om ook de laatste restjes voedsel in beslag te nemen. De man van staal verkocht de tarwe liever aan het buitenland, zodat hij met de gegenereerde opbrengsten de transitie van zijn rijk kon financieren, dan dat hij de magen van de Oekraïense boeren vulde. Het wrange gevolg van deze hardvochtige politiek was dat de mensen die het brood op de plank brachten tevens degenen waren die stierven van de honger.

De chaos die er het gevolg van was greep Stalin aan om ook het onafhankelijkheidsstreven van de Oekraïners in de kiem te smoren. Hij zag het nationalisme als een bedreiging voor zijn macht en beval daarom zijn geheime politie de gehele Oekraïense politieke en intellectuele elite te elimineren of naar de Goelag te sturen. Aan Russische kolonisten schonk hij daarna de schone taak de ontstane gaten in de samenleving op te vullen.

Tsaren startten russificatie Oekraïne

Minder Oekraïners en meer Russen, de russificatie die Stalin op die manier tot stand bracht was in zekere zin een voortzetting van wat de Russische vorsten reeds tweehonderd jaar eerder in gang hadden gezet. Toen zij de gebieden in de 17^e en 18^e eeuw veroverden troffen ze een bevolking aan die zich inmiddels een geheel eigen taal en cultuur had aangeleerd. Iets wat volgens de Russen natuurlijk nooit de bedoeling kon zijn.

De Russische heersers hadden zichzelf inmiddels wijs gemaakt dat ze de wettige erfgenamen van het Oost-Romeinse Rijk waren en namen daarom de titel van tsaar aan, een Russische verbastering van het Romeinse woord ceasar. Daarnaast werd Vladimir de Heilige tot een van de belangrijkste spelers in de Russische historie gepromoveerd. Hij was de vermaarde grootvorst die van 980 tot en met 1015 regeerde over het middeleeuwse koninkrijk Kiev-Roes, een imperium dat zich uitstrekte van de Zwarte Zee tot en met de Witte Zee, (zeg maar het grondgebied van het huidige Oekraïne, Belarus en Rusland) en die zijn onderdanen tot het orthodoxe christendom kerstende.

Moskou is het Derde Rome

Met de komst van Mongoolse horden viel het grootvorstendom uiteen en vertrok de kerkvader van Kiev naar Moskou. Van daaruit ontstond de mythe van het Derde Rome.

Het Oude Rome viel door ketterij. De poorten van het Tweede Rome, Constantinopel, zijn gespleten door de bijlen van de ongelovige Turken. Maar de kerk van Moskou, de kerk van het Nieuwe Rome, straalt helderder dan de zon in het ganse heelal… Twee Romes zijn gevallen, maar het Derde Rome staat pal; een vierde kan er niet zijn.

Het zijn deze woorden, ooit geschreven door een 16^e eeuwse monnik, die de patriarch van Moskou (Kirill) en zijn vriend Poetin twintig jaar geleden nieuw leven inbliezen. Zij begonnen een religieus, nationalistisch verhaal uit te dragen waarin het heilige Rusland werd voorgesteld als het enige overgebleven bastion van de christenheid en waarin zijzelf als de hoeders van de Slavische ziel moesten worden gezien. Tegelijkertijd trokken ze een rechte lijn van heersers tussen de toenmalige Sint Vladimir en de tegenwoordige Vladimirs (Poetin en Kirill).

Russische orthodoxie ontstond in Holenklooster Kiev

Kiev, het voormalige machtscentrum van het rijk, kreeg in deze geschiedenis de hoofdrol toegewezen. Aan de oevers van de Dnjepr ontstond in de 11^e eeuw het Holenklooster en legden monniken in de zogenaamde Nestorkroniek de eerste geschiedschrijving van het Kievse Rijk vast. Daarmee ging de plaats gelden als de bakermat van de Russische cultuur en de hoofdstad van de goddelijke Drie-eenheid Oekraïne, Belarus en Rusland, de zogenaamde Trian-Rus. Als de moeder van alle Russische steden werd zij zo voor altijd verbonden met Rusland.

Het probleem was alleen dat het gecorrumpeerde Westen in de tussentijd de Oekraïners (en in mindere mate de Belarussen) van het rechte pad af had geholpen. Eeuwenlang hadden Habsburgers, Ottomanen en Polen op de vruchtbare gronden hun invloed doen gelden. En zo kon het gebeuren dat de oorspronkelijke bewoners van de weidse steppes hun eigen identiteit ontwikkelden. Zij pikten van alle dominante partijen wat op en brouwden daarvan hun eigen cultuur en taal.

Russen marginaliseren Oekraïense taal

De Oekraïense opstandigheid werd door Rusland als ongewenst opgevat. Als je het de tsaren vroeg moesten de Klein-Russen begrijpen dat ze helemaal geen recht hadden op een eigen identiteit en dat ze gewoon onderdeel moesten blijven uitmaken van de Russische cultuur. Hetzelfde gold wat hen betrof voor de Oekraïense taal; dat was slechts een Russisch dialect dat voornamelijk door dyslectische boeren gesproken werd.

Na de annexatie maakte Rusland de eigen, “zuivere” taal onmiddellijk tot officiële staatstaal en verbood men het Klein-Russisch vanaf de kansel, op de bühne, in de media of voor de klas te bezigen. Privé was nog net geoorloofd, maar de Oekraïners realiseerden zich terdege dat in het Oekraïens van gedachten wisselen je niet verder hielp op de maatschappelijke ladder. Die russificatie werd min of meer voortgezet totdat in 1991 de grootste geopolitieke ramp van de twintigste eeuw geschiedde….

Oekraïne kiest voor democratie naar westers voorbeeld

In 1991 implodeerde de Sovjet-Unie en verklaarde Oekraïne zich onafhankelijk. Het democratiseringsproces kreeg een kans en trouw aan de eigen identiteit promoveerde het nieuwe parlement het Oekraïens tot de enige officiële taal van het land. Voor de Russischtalige bevolking (ongeveer een vijfde van het totaal) maakte dat in eerste instantie niet zoveel uit, het Russisch mocht nog gewoon overal gesproken worden. Na de Maidan-revolutie en het aansluitende verlies van de Krim veranderde dat.

Maidan was voor de Russen en hun Oekraïense sympathisanten een nachtmerrie die uitkwam. Met het verjagen van de pro-Russische president uit Oekraïne keerde in hun ogen de existentiële dreiging die altijd van het Westen uitging weer terug. Volgens het Kremlin was de Maidan-revolutie die aan de illegale staatsgreep vooraf ging het werk van door het Westen opgehitste rechts-extremisten en kon de nationalistische regering die er uit voortkwam nooit worden geaccepteerd. Zeker niet toen ze ook nog eens aansluiting zochten bij de NAVO.

Oekraïners collectief gelijkgesteld aan nazi’s

Na de opstand begon Rusland de Oekraïners weg te zetten als nazi’s, een zorgvuldig gekozen term die bedoeld was om de Russen wakker te schudden. Door te refereren aan de Tweede Wereldoorlog (in Rusland de Grote Patriottische Oorlog genoemd) riep Moskou de verschrikkingen van het absolute kwaad in herinnering en maakten ze het thuispubliek duidelijk hoe ernstig de situatie was.

Destijds waren de nazi’s van plan geweest om de Slavische bevolking op het grondgebied van de voormalige Sovjet-Unie goeddeels te verdrijven dan wel te vermoorden (Generalplan Ost). Een doemscenario dat Stalin gelukkig met een uiterste krachtinspanning wist te voorkomen. Hij incasseerde weliswaar enorme verliezen (naar schatting 25 miljoen sovjets lieten in de oorlog het leven) maar behaalde tevens de zwaar bevochten overwinning. Tot op de dag van vandaag geldt de zege als het meest glorierijke moment van de Sovjet-Unie.

Oekraïense collaboratie met nazi-Duitsland

In de beleving van de Russen was de strijd aan het Oostfront een confrontatie tussen het heroïsche Rusland en het lafhartige Westen. Een botsing tussen goed en kwaad waarbij het voor de Russen onbestaanbaar was dat er sovjets waren die heulden met de duivel. Toch was dat precies wat in Oekraïne veelvuldig voorkwam.

Toen Duitse soldaten het land binnenmarcheerden waren de Oekraïners de miljoenen slachtoffers van Stalin nog niet vergeten. Verheugd over de verdrijving van het communistische juk ontvingen zij de militaire eenheden dikwijls met open armen. Temeer daar Stalin vlak voor hun komst nog even snel tienduizenden politieke gevangenen had laten liquideren. Dat de Slavische bevolking een zo mogelijk nog wreder lot wachtte als Hitler de oorlog zou weten te winnen kon men toen nog niet bevroeden.

Holocaust in Oekraïne

Onwetend van hun eigen status als Untermensch assisteerden duizenden Oekraïense vrijwilligers de SS enthousiast bij het uitroeien van hun Joodse buren. Anti-semitisme was de Oekraïners niet vreemd en bovendien verweten zij de Joden collectief te hebben samengewerkt met de zo gehate Sovjet-autoriteiten. De massaslachting in Babi Jar vormde het trieste dieptepunt van de vervolgingen. In twee dagen tijd werd bijna de gehele Joodse gemeenschap van Kiev, 34.000 onschuldige Joodse mannen, vrouwen en kinderen, doodgeschoten.

Hoe bizar ook, voor Oekraïense nationalisten was het ook een pragmatische queestie. Zij streefden naar onafhankelijkheid van de sovjets en hoopten die, in ruil voor hun medewerking aan de Shoah, met hulp van de Duitsers te verkrijgen. Daarbij beperkten de Oekraïense Hilfswillige zich overigens niet alleen tot Joden. Zij waren ervan overtuigd dat een eigen natie de meeste kans van slagen had als hun contreien geheel van vreemde elementen vrij waren. Daarom joegen ze ook tienduizenden etnische Polen over de kling…

Oekraïne vereert bruinrechtse figuren

Tot afgrijzen van de Russen en veel oostelijke Oekraïners waren tijdens de gevechten in 2014 op het onafhankelijkheidsplein (Maidan) van Kiev ook vlaggen en andere uitingen van rechts-extremistische groeperingen te zien. “Fascisten!”, klonk het dan ook beschuldigend vanuit het oosten van het land. Zij hadden tijdens de oorlog veelal aan de zijde van Rusland meegevochten en ergerden zich mateloos aan het westerse gedweep met nazistische figuren als Bandera.

Bandera was de leider van de Oekraïense nationalisten in de Tweede Wereldoorlog. Een controversieel figuur die men in het oosten als een verachtelijke landverrader zag (hij collaboreerde met de nazi’s) en in het westen als een vaderlandslievende vrijheidsstrijder (hij voerde een jarenlange guerilla tegen de communisten). Tot afgrijzen van velen werd de man in 2010 tot held van Oekraïne uitgeroepen, een actie die perfect paste in het Russische narratief van alle Oekraïners zijn fout…

Poetin annexeert Krim

Uit protest over de revolutionaire gebeurtenissen in Kiev vroegen duizenden bewoners op de Krim om aansluiting bij Rusland. Een eis die Poetin maar wat graag inwilligde. Nog geen week na de opstand verschenen gewapende groene mannetjes op het schiereiland in de Zwarte Zee, werd de Russische vlag gehesen, een schijnreferendum georganiseerd en een historische ongelijkheid eindelijk ongedaan gemaakt.

In de harten en hoofden van mensen is de Krim altijd een onlosmakelijk deel van Rusland geweest, verklaarde Poetin. Deze houding, gebaseerd op waarheid en recht, is van generatie op generatie overgedragen. De inlijving van de Krim was een flagrante schending van het internationaal recht maar bleef grotendeels onbestraft. Het Westen stelde slechts wat sancties in (die door Poetin niettemin als een daad van agressie werden aangemerkt).

Na onrust in Donbas valt Rusland aan

Poetins meesterzet maakte hem in eigen land bijzonder populair. Eindelijk had het vernederde Rusland, dat met het verlies van de Koude Oorlog zo tandenknarsend zijn sovjetrepublieken had moeten afstaan, een van zijn meest geliefde kinderen terug in de Russische moederschoot. Separatisten in de oostelijke Donbas poogden met behulp van het Russische leger het kunstje te herhalen maar stuitten daarbij op onverwachts fel verzet van het Oekraïense leger. Na het uitroepen van twee onafhankelijke volksrepublieken braken bloedige gevechten uit die na een paar maanden uitmondden in een acht jaar durende impasse.

Poetin gebruikte die acht jaar om de geesten rijp te maken voor oorlog. Lange tijd leek een écht grote confrontatie tussen de twee broedervolken onwaarschijnlijk (de historische banden waren ondanks alle troebelen innig, wederzijdse sympathie was wijdverbreid en veel families hadden leden aan beide zijden van de grens wonen) maar op 24-02-2022 vielen Russische troepen niettemin vanuit het zuiden, oosten en noorden Oekraïne binnen. De Russische verklaring luidde ongeveer hetzelfde als eerder op de Krim; men kon niet anders. Ze moesten de belangen van etnische Russen en Russischtaligen verdedigen. Anders waren ze verraders geweest.

Russische orthodoxie steunt oorlog in Oekraïne

Stilletjes hoopte het Westen nog op enig protest vanuit de Russische bevolking, maar op wat kleine demonstraties na lieten maar weinigen hun stem horen. Dat had voor een deel te maken met de meedogenloze repressie die het politieapparaat uitvoerde (elke vorm van verzet werd keihard neergeslagen) maar mocht toch ook niet los worden gezien van het feit dat patriarch Kirill, de leider van de Russisch-orthodoxe kerk, de invasie van harte toejuichte.

De Russisch-orthodoxe kerk representeert ongeveer 70% van de bevolking. Zijn aanhangers zijn loyaal aan Kirill en vormen de politieke ruggengraat van Poetin. De geestelijk en wereldlijk leider hebben elkaar gevonden in een nostalgisch verlangen naar een Russische wereldorde die gestoeld is op oude spirituele waarden. Daarbij refereert het duo regelmatig aan de symboliek van de goddelijke Drie-eenheid Oekraïne, Belarus en Rusland. Zo schreef Poetin in 2021 het essay Over de historische eenheid van Russen en Oekraïners en predikte Kirill al eens dat de Trian-Rus geestelijk en door God gewild is. In navolging van Poetins hetze tegen het Westen vervolgde de metropoliet dat de duivel momenteel bezig was die eenheid uit elkaar te drijven.

De Russische wereld versus het verderfelijke Westen

In zijn propaganda heeft Poetin het vijandige Westen tot het speerpunt van zijn retoriek gemaakt. Volgens hem is het eeuwige, heilige Rusland in een continue, ideologische strijd met het Westen verwikkeld. Napoleon met zijn Grande Armee, Hitler met zijn Generalplan Ost en de kapitalisten met hun dollars in de post-Sovjetperiode. Ze waren er allemaal op uit Rusland te onderwerpen maar ze zijn er geen van allen in geslaagd, en ze zullen ook nooit slagen.

Het is deze houding die de kern vormt van Poetins en Kirills gedachtegoed, de traditionele Russische wereld die voortdurend onder vuur ligt van het in verval geraakte, decadente Westen. Rusland wordt daarbij voorgesteld als de ware erfgenaam van Kiev-Roes, de fakkeldrager van het christendom en degene die altijd dicht bij het pure geloof is gebleven; en het Westen wordt afgeschilderd als een materialistisch heidendom waar sodomie en satanisme hoogtij vieren.

Schisma tussen Russische en Oekraïense kerk

De radicale uitspraken van Kirill en de invloed die Moskou via de Kerk op Oekraïense gelovigen uitoefent waren voor de Oekraïense kerkleiding reden om zich van Moskou af te scheiden. Zij hadden genoeg van het aanhoudende gestook en verzochten de patriarch van Constantinopel (die ongeveer dezelfde functie als de katholieke paus bekleedt) om hen hiërarchisch van de grote broer los te maken. Toen de kerkbaas daarmee instemde, fulmineerde de voorman van de Russische kerk Het lijden dat u daarmee aan de orthodoxe gelovigen in de Oekraïne toebrengt zal u achtervolgen tot het Laatste Oordeel!

Dat de eindtijd wellicht aanstaande is opperde de Oekraïense metropoliet in een weerwoord: de geest van de antichrist is aan het werk in de leider van Rusland, wiens tekenen de Schrift ons openbaart: trots, toewijding aan het kwaad, meedogenloosheid en valse religiositeit. Daarom is het niet alleen de taak van Oekraïne, maar van alle landen in de wereld, van alle mensen van goede wil, om Poetin nu te stoppen.

Bovenstaande draaide uit op een kerkbreuk die Poetin met leedwezen gadesloeg. Volgens hem leidde het schisma tot onderdrukking van de Russisch-orthodoxe gelovigen en rechtvaardigde het schenden van hun mensenrechten niets minder dan een kruistocht in het afvallige buurland. Ook Kirill zag dat duistere krachten in Oekraïne aan het werk waren. Degenen die de wereldmacht opeisen bedreigen het gemeenschappelijk historisch vaderland. Zij zetten de eenheid van de Roes op het spel.

Kremlin doet homo’s in de ban

Meer gevaar kwam van de westerse cultuur die de zonde van de homoseksualiteit aan andere landen opdrong. Om bij de club van die landen te mogen horen moest je volgens Kirill een homoparade houden en dat kon natuurlijk nooit een optie zijn, want dat zou het einde van de menselijke beschaving betekenen.

Poetin besloot daarop de Russische homofobie in de wet te verankeren. Hij verbood alle uitingen van niet-traditionele seksuele relaties en maakte in tegenstelling tot het verdorven Westen wél onderscheid tussen goed (het gezin) en kwaad (de LHBTI-gemeenschap). Want met de omverwerping van het geloof en de onderdrukking van vrijheid had de westerse dictatuur zo langzamerhand de vorm van zuiver satanisme aangenomen. En God behoede dat Rusland ooit zover zou afdwalen.

Eeuwige strijd tussen goed en kwaad

Met zijn dualisme tussen goed en kwaad lijkt Poetin rechtstreeks te putten uit de Slavische oerbron van de Nestorkroniek. Ook in deze legende worden God en duivel, rechtvaardigheid en wetteloosheid, christendom en heidendom steeds weer tegenover elkaar gezet. Nog opvallender is dezelfde dubbele moraal die beiden prediken. De Nederlandse vertaler van het boek constateerde reeds: goed is wat in hun ogen de belangen van het land Roes bevordert, slecht is wat die belangen aantast. Zo veroordelen ze moord, eedbreuk en oorlogsmisdaden ten strengste als ze gepleegd worden door lieden die de eenheid en soevereiniteit van Roes bedreigen, maar zijn ze geneigd dit soort wandaden te vergoelijken of te negeren als de plegers het ‘Roesische’ nationale belang nastreven. Ook maakt het verschil of daders christenen of heidenen zijn.

Hoffilosoof Ivan Iljin predikte in lijn van die leer. Als land van het ware geloof zaten de Russen automatisch aan de goede kant van de geschiedenis. Mochten de Russen dus besluiten tot een speciale militaire operatie dan was dat geen daad van agressie maar een goddelijke deugd, geen aanval maar een bevrijding. Evenmin maakte het Rusland aansprakelijk voor de gevolgen; iedere schuld lag volledig bij de ander, want Rusland was goed en zij waren het kwaad. Geen wonder dus dat Poetin enkele van Iljins boeken op de plank zei hebben te staan. Temeer daar de wijsgeer exact propageerde wat Kirill en hij reeds twee decennia lang nastreefden; een orthodoxe autocratie waarin wetten en regels ondergeschikt waren aan de almacht van staat en kerk.

Poetin bewondert fascist Ivan Iljin

Een echte Russische patriot noemde Poetin zijn denker, en hij bouwde speciaal voor hem een graftombe waar de ganse natie hem kon eren. Maar dat de man behalve aartsconservatief ook overtuigd fascist was, werd voor het gemak maar even doodgezwegen. Iljin was een groot bewonderaar van Mussolini en Hitler en meende dat het fascisme in combinatie met orthodoxe tradities de ideale ideologie voor Rusland zou zijn.

Daarnaast was Iljin een fel tegenstander van het communisme, maar ook dát kwam niet helemaal overeen met de blijde boodschap die Poetin wilde verkondigen, hij had immers net Stalin gerehabiliteerd. Liever winkelde hij selectief in zijn nalatenschap en roemde uitspraken over geweld als daad van zuivering en Oekraïne als een bron van een internationale oorlog bij een eventuele autonomie.

Doegin stuurt aan op clash met het Westen

Aleksander Doegin is weer een andere, ultranationalistische politicoloog waardoor Poetin zich graag laat inspireren. Poetins brein wordt hij ook wel genoemd. De onheilsprofeet praat graag in oorlogstemen en is een van die ideologen die Rusland positioneert als een belegerde vesting die zich de luxe van democratie, oppositie, demonstraties en rechten voor minderheden niet kan permitteren.

Naar zijn mening zou Rusland er alles aan moeten doen om weer de gevreesde grootmacht van weleer te worden. Want alleen dan kan het tegenwicht bieden aan het doorgeslagen liberalisme van het Westen. Mocht het bij de uitvoering tot een apocalyptische oorlog komen, dan zij dat zo, want de weg naar een christelijk-orthodoxe werelddominantie leidt nou eenmaal niet over rozen. (wat de man inmiddels zelf ook aan den lijve ondervond want in 2022 kwam zijn dochter om bij een bomaanslag)

Propaganda verziekt verhoudingen tussen Rusland en Oekraïne

Om de nieuwe ideologie aan de Russische man te brengen diende door de staat gecontroleerde media Poetins vergif non-stop de ether in te slingeren. Ontdaan van kritische journalistiek hersenspoelden zij langzaam maar zeker de naar successen hunkerende samenleving en lieten hem geloven dat Oekraïne tot een soort van anti-Rusland was verworden. Een stormram van het Westen die de edele Rus tot tweederangsburger degradeerde.

De propaganda had ook een negatief effect op de Russischtalige bevolking in Oekraïne en daarom stelde het land in 2017 strengere taalwetten in. Op de radio moest men meer Oekraïense platen gaan draaien, TV-zenders moesten meer Oekraïense programma’s uitzenden, Russische sociale netwerksites moesten worden geblokkeerd en de Russische taal moest in het openbare leven (scholen, overheidsgebouwen) worden teruggedrongen.

Rusland vernietigt Oekraïens erfgoed

Nazicensuur en taalgenocide, vond Poetin. Hij presenteerde het nieuws als het zoveelste bewijs van een Oekraïens complot om de duizendjarige Russische cultuur te annuleren en startte in februari 2022 een imperialistische missie om hun belangen gewapenderhand te verdedigen. Al snel bleek dat hij minder begaan was met het lot van het Oekraïense erfgoed.

Het nietsontziende geweld wat Poetins troepen aan de dag leggen richt zich niet alleen op individuen, het verwoest ook alles wat maar enigszins herinnert aan een Oekraïens verleden. Niet per ongeluk, maar doelbewust. In de ogen van Rusland heeft Oekraïne namelijk geen bestaansrecht (het behoort Rusland toe) en moet de Oekraïense identiteit rigoureus worden vernietigd. Daarom worden schoolkinderen in de bezette gebieden verplicht Russisch te spreken, worden bibliotheken gezuiverd van onwelgevallige boeken, (geschreven door Oekraïense verraders) worden musea systematisch beroofd van waardevolle kunstobjecten, (wat de Russen veiligstellen noemen) worden aanhangers van de zelfstandige Oekraïense kerk vervolgd en worden allerhande gedenktekens en gebedshuizen vernield. Experts constateerden zelfs dat Rusland alle eerder gemaakte afspraken met Unesco niet eerbiedigt.

“Jeetje, is het zo erg?”

“Ja, dat is dus wat ik wilde zeggen; om het Oekraïense Odessa te behoeden voor de ongebreidelde vernietigingsdrang van “de grote beschermheer” zag het zich afgelopen januari genoodzaakt de kustplaats tot werelderfgoed te verklaren.”

“Wat een goed verhaal!”

“Ech Wel!”

Ook wel eens in Odessa geweest? Of een van de andere zeven Oekraïense werelderfgoedsites bezocht? Laat het ons weten in de reacties hieronder, we horen het graag!

Praktische informatie

Behalve historisch Odessa kwalificeerde Unesco ook het Rachid Karami Internationaal Tentoonstellingsterrein in Tripoli en bezienswaardigheden van het koninkrijk Saba, Marib (Jemen) tot patrimonium der mensheid.

Hoewel al onnoemelijk veel onroerend goed in Oekraïne is verwoest staan de acht werelderfgoedsites nog fier overeind. Vermoed wordt dat zij voor Rusland zoveel betekenis hebben dat ze het tot nu toe nog niet aangedurfd hebben om deze sites met raketten te beschieten.

Boekentip: wie meer wil weten over de periode dat Stalin en Hitler de Oekraïne teisterden kan ik van harte het boek Bloedlanden van Timothy Snyder aanbevelen. Hij schreef daarnaast een boek over hoe (onder andere) Rusland de weg naar onvrijheid bewandelde.

Noot: daar ik nog niet in de gelegenheid was Oekraïne te bezoeken zijn de foto’s bij dit artikel dit keer niet van eigen hand maar afkomstig van verschillende nieuwssites.

Lees ook:

Over de vele overeenkomsten tussen traditioneel Rusland en nazi-Duitsland

– Bauhaus, en hoe de droom van een nazi uiteenspatte

Over orthodoxie

– Katholiek of orthodox, in de baai van Kotor draaide het maar om een religie…